ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ!
Γράφει ο Θοδωρής Κατσωνόπουλος
Αιρετός εκπρόσωπος των εκπαιδευτικών στο Κεντρικό Υπηρεσιακό
Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Στην κοινωνία εκτοξεύεται η νεανική παραβατικότητα, το bullying, η ενδοοικογενειακή βία, οι γυναικοκτονίες, οι ρατσιστικές συμπεριφορές, οι επιθέσεις εναντίον της γενετήσιας ελευθερίας. Οι Κοινωνικές Επιστήμες ευαισθητοποιούν στους κοινωνικούς ρόλους, την οικογένεια, την έμφυλη ισότητα, τις διαπολιτισμικές σχέσεις και ταυτόχρονα διδάσκουν τα θεμελιώδη στοιχεία για τη λειτουργία του Πολιτεύματος και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Οι Τέχνες αποδεδειγμένα προσφέρουν πεδίο έκφρασης, αποδοχής, συνεργασίας, συγκίνησης, αποφόρτισης, επηρεάζουν θετικά την ψυχολογία και αναπτύσσουν την κριτική σκέψη. Τα δύο αυτά πεδία μαθημάτων είναι απαραίτητα για ολόπλευρη μόρφωση και την αυτοπραγμάτωση των παιδιών και για την καλλιέργεια απαραίτητων κοινωνικών δεξιοτήτων και δημοκρατικών και ανθρωπιστικών αξιών.
Κι όμως, οι αλλαγές που έγιναν στα ωρολόγια προγράμματα του σχολικού έτους 2020-2021 στην ουσία εξοβέλισαν τις Κοινωνικές Επιστήμες και την Καλλιτεχνική Παιδεία από το Λύκειο, σε βάρος της μόρφωσης των μαθητών και των μαθητριών.
Παρότι πλέον υπάρχουν και αποφάσεις του ΣτΕ που δικαιώνουν τις αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, το Υπουργείο συνεχίζει προκλητικά να επιμένει στη μη συμμόρφωσή του σε αυτές.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την 1972/2022 απόφαση έκρινε ότι τα ωρολόγια προγράμματα, κατά το μέρος που αφορά τα μαθήματα γενικής παιδείας «Πολιτική Παιδεία» στην Α΄ Λυκείου και «Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία» στη Β´ Λυκείου, εκδόθηκαν μη νομίμως, χωρίς τεκμηρίωση ως προς την τήρηση παιδαγωγικών και επιστημονικών κριτηρίων, παραγνωρίζοντας τα κριτήρια άσκησης της κανονιστικής αρμοδιότητας της Διοίκησης.
Είναι προφανές ότι τόσο ο εξοβελισμός των Κοινωνικών Επιστημών και της Καλλιτεχνικής Παιδείας όσο και η μη συμμόρφωση στις αποφάσεις του ΣτΕ αποτελούν πολιτική επιλογή της κυβέρνησης. Είναι επίσης προφανές ότι η κυβερνητική αυτή επιλογή, εκτός από μη σύννομη, είναι και παιδαγωγικά επιζήμια.
Κοινωνικές Επιστήμες και Τέχνες εν μία νυκτί αποφασίσθηκε ότι δεν χρειάζονται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας, όταν στις άλλες χώρες δημιουργούνται ειδικά προγράμματα για να ενισχύσουν τον τρόπο διδασκαλίας των παραπάνω αντικειμένων με γνώμονα τη δημιουργία ενεργών πολιτών, ατόμων με κριτική σκέψη που θα βοηθήσουν στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων.
Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει η Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών Κοινωνικών Επιστημών σε ανακοίνωσή της «τα Μαθήματα αυτά ρίχνουν φως στο μυαλό και τις ζωές των εφήβων».
Κι όμως, η κυβέρνηση της Ν.Δ. στην κατεύθυνση των συντηρητικών και αντιπαιδαγωγικών «μεταρρυθμίσεων» στο τομέα της παιδείας επέφερε, μεταξύ άλλων, τροποποιήσεις στα ωρολόγια προγράμματα του Λυκείου, χωρίς μάλιστα επαρκή και τεκμηριωμένη αιτιολόγηση. Σε σχέση με τις Κοινωνικές Επιστήμες, με το Ν.4692/2020 καταργήθηκαν:
- Κοινωνιολογία, μάθημα και πανελλαδικώς εξεταζόμενο.
- Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών (Β Λυκείου)
- Σύγχρονος Κόσμος- Πολίτης και Δημοκρατία (Β Λυκείου)
- Ευρωπαϊκός Πολιτισμός (Επιλογής)
- Μείωση Πολιτικής Παιδείας (Α Λυκείου) κατά μία ώρα την εβδομάδα και αφαίρεσή της από τα ενδοσχολικά εξεταζόμενα μαθήματα.
Τέλος, αφαιρέθηκε το λεκτικό «Κοινωνικών» από το επιστημονικό πεδίο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.
Πρόκειται για απαράδεκτη εξέλιξη. Σήμερα οι Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες αποτελούν βασικό γνωσιακό πεδίο της θεσμικής εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο.
Άλλωστε κατά τον Νόμο, το Σχολείο οφείλει να προετοιμάσει τον ενεργό, κριτικά σκεπτόμενο και δρώντα Πολίτη που οφείλει να προτάσσει το συλλογικό συμφέρον, που θα συμμετέχει στην διαμόρφωση πολιτικών σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Συνολικότερα, η επαφή με τις κοινωνικές επιστήμες αποτελεί έναν διάλογο με τον πραγματικό κόσμο, προαπαιτούμενο για την κατανόηση του μετασχηματισμού της κοινωνίας, της αποδοχής της διαπολιτισμικότητας, της μοναδικότητας του ατόμου, της ισότητας, προάγει την κριτική σκέψη, τη γνώση των βασικών δικαιωμάτων, ελευθεριών και λειτουργίας του κράτους κι είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη.
Ο εξοβελισμός των κοινωνικών επιστημών και των καλλιτεχνικών από τη Μέση Εκπαίδευση έχει/θα έχει οδυνηρές συνέπειες για τις επόμενες γενιές της Ελλάδας.
Είναι κοινά αποδεκτό αλλά και επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι πολλές από τις παθογένειες του κοινωνικού και πολιτικού συστήματος όπως η βία, ο ρατσισμός, η έλλειψη κριτικής σκέψης, η πολιτική απάθεια και ο πολιτικός κυνισμός οφείλονται, μεταξύ άλλων και στην έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας, με σημαντική ευθύνη να έχουν οι εκπαιδευτικοί θεσμοί. Δυστυχώς όμως, η εκπαίδευση στη χώρα μας δεν εξυπηρετεί ούτε στο ελάχιστο τη διαμόρφωση δημοκρατικά σκεπτόμενων πολιτών και κοινωνικά ενεργών πολιτών.
